Detaylı ultrason gebeliğin 18-22. haftaları arasında yapılan, fetusun (bebeğin) standart ölçümlerinin alındığı, eski ölçümlerle bunların kıyaslanarak gerçek gebelik yaşının saptandığı ve fetusun organ, iskelet sistemi, plasenta gibi gebeliğe ait oluşumların tarandığı bir ultrason incelemesidir. Amaç, anne ve fetusun gebelik dönemini en iyi ve sağlıklı şekilde geçirmesidir. Herhangi bir konjenital anomali (fetusun kendisine ait genetik ya da genetik olmayan nedenlere bağlı gelişmiş organ ve vücut anormallikleri) varlığı, çoğul gebelik ve gelişim geriliği gibi durumlar da tespit edilmeye çalışılır. Temel olarak yapılan incelemeler;
1. Fetusun kalp aktivitesi
2. Çoğul gebelik varlığı? (ikiz, üçüz..)
3. Fetusun ölçümleri ve doğru gebelik haftası
4. Temel fetüs anatomisi
5. Plasentanın görünümü ve yerleşimi
Bu sayede pek çok anomali tespit edilebilse de, en iyi cihazlar ve en deneyimli hekimler bu incelemeyi yapsa bile bazı anomaliler saptanamayabilir. Fetusun pozisyonu ya da bazı anomalilerin zaman içinde görünür hale gelmesi bunun en önemli nedenidir. Bu konuda yapılmış en kapsamlı çalışmaya göre anomalilerin ancak %56.2’si saptanabilmektedir. Bu oran eğer fetusda ciddi bir anomali varsa %73.7’ye çıkmakta fakat daha küçük bir problem varsa %45.7’ye düşmektedir. Dolayısıyla kullanılan ultrason ne kadar gelişmiş olursa ve değerlendirmeyi yapan hekim ne kadar tecrübeli olursa anomaliyi saptama olasılığı da o kadar artmaktadır. Bu konuda eğitim almış akademisyen (üniversite deneyimi) bir kadın doğum uzmanı, perinatolog (riskli gebelik uzmanı) ya da deneyimli bir radyolog ultrason incelemesini yaptıktan sonra inceleme raporunu içeren ve kimin yaptığını belirten bir raporu size vermelidir. Kimin yaptığı belli olmayan, altında isim yazmayan raporlar herhangi bir anlam taşımaz.
Standart ölçümler;
1. Parietal kemikler arası mesafe (BPD)
2. Baş çevresi (HC)
3. Göbek çevresi (AC)
4. Üst Bacak uzunluğu (FL)
Ultrason bu ölçümleri yaptıktan sonra, tahmini bir fetüs ağırlığı hesaplar. Buna göre, gerçek kiloyla ölçülen kilo arasında gebeliğin son aylarında +/- 400 gr kadar farklar oluşabilir. Yani tartı gibi fetüsü tartmaz.
Bu arada fetusun suyu (amniyon sıvı indeksi) ve hareketleri de gözlemlenir. Rutin ölçümlerde Doppler (renkli ve sesli kan akımı özellikleri) incelemesinin yeri yoktur.
Anatomik inceleme yapılırken bakılması gereken organlar;
Baş, Yüz, Boyun, Kalp, Akciğerler, Karın, İskelet sistemi, Plasenta, Göbek bağı ve Cinsiyettir.
Bütün bu anatomik yapılar ve ilişkileri ayrıntılı olarak değerlendirilir.
Peki ultrason yaptırmak anne ve fetusa herhangi bir zarar verir mi? Ultrason cihazları ses dalgası kullanarak görüntü oluşturdukları için fetüs ve anne sağlığı üzerinde herhangi olumsuz bir etki oluşturmazlar (ALARA prensipleri).
Ultrasondan sonra en çok sorulan soru haklı olarak “Her şey normal mi?” ‘dir. Her hekim bu soruya %100 doğrulukla “Evet” demek ister fakat yazının başında anlattığım sebeplerle bu oran ortalama %60’larda kalmaktadır. Siz değerli anneler ve bebekleriniz için daha çok okuyarak, daha çok çalışarak, daha iyi ultrasonlar kullanarak bu oranı en yüksek seviyede tutmaya çalışacağımızı unutmayınız.
Sağlıklı günler dilerim...
Comments